Wnioski sformułowane podczas I Mazowieckiego Kongresu Transportowego
Mazowsze jako lider nowoczesnej mobilności w Polsce
Warszawa, 18 czerwca 2025 r.
—
W dniu 18 czerwca 2025 r. w Warszawskim Domu Technika NOT w Warszawie odbył się I Mazowiecki Kongres Transportowy pod hasłem „Mazowsze jako lider nowoczesnej mobilności w Polsce”. Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli rządu, samorządów, instytucji naukowych, środowisk branżowych, ekspertów oraz reprezentantów przemysłu. Celem Kongresu była wymiana doświadczeń oraz wspólne wypracowanie kierunków rozwoju zintegrowanego, zrównoważonego i dostępnego systemu mobilności w regionie mazowieckim.
W gronie prelegentów znaleźli się m.in.:
- prof. Janusz Dyduch – przewodniczący Rady Programowej Kongresu, prezes honorowy SITK RP,
- prof. Wojciech Paprocki – Szkoła Główna Handlowa,
- prof. Jarosław Molenda – Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Technologii Eksploatacji,
- dr Filip Czernicki – prezes zarządu Centralnego Portu Komunikacyjnego,
- Katarzyna Strzegowska – dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego w Warszawie,
- Michał Gil – członek zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe SA,
- Jarosław Wąsowski – dyrektor GDDKiA, oddział Warszawa,
- Katarzyna Wieczorek – dyrektor Departamentu Nieruchomości i Infrastruktury, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego,
- dr Adam Duszyk – dyrektor Instytutu Technologii Eksploatacji w Radomiu,
- Mariusz Kozera – zastępca dyrektora Mazowieckiego Zarządu Dróg Wojewódzkich,
- Kazimierz Frąk – prezes zarządu Kombud Group SA,
- Radosław Groblewski – prezes firmy VARS,
- Paweł Ukleja – członek zarządu Bachmann Polska,
- Joanna Lech – dyrektor Centrum Unijnych Projektów Transportowych,
- Wojciech Płoska – przedstawiciel Wód Polskich,
- Marcin Daniel – przedstawiciel Polskich Portów Lotniczych,
- Michał Pyzik – zastępca dyrektora w Centralnym Porcie Komunikacyjnym,
- Wojciech Gawęda – prezes zarządu firmy Konsultanci United Sp. z o.o.,
- Sebastian Pawłowski – Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego,
- Katarzyna Szatkowska – zastępca dyrektora Urzędu Transportu Kolejowego,
- Andrzej Kopciuch – Urząd Żeglugi Śródlądowej, delegatura Warszawa,
- Aleksandra Szwed – Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego,
- Monika Sokólska i Tomasz Rosłanek – Departament Nadzoru Właścicielskiego i Inwestycji,
- Grzegorz Obłękowski – Mazowiecki Zarząd Dróg,
- Anna Kłopotek – Najwyższa Izba Kontroli,
- Przemysław Wróbel – ekspert CUPT,
- Piotr Samson – były prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
Na podstawie wygłoszonych prezentacji oraz panelu dyskusyjnego sformułowano następujące wnioski:
- Integracja systemów transportowych w regionie
- Konieczne jest pogłębienie współpracy pomiędzy organizatorami transportu publicznego w Warszawie i na obszarze całego województwa.
- Priorytetem powinno być stworzenie zintegrowanego systemu taryfowego (wspólny bilet) obejmującego różnych przewoźników i środki transportu.
- Niezbędne jest wprowadzenie narzędzi typu door-to-door – łączących planowanie podróży, zakup biletu i informacje dla pasażerów.
- Zwalczanie wykluczenia transportowego
- Uczestnicy Kongresu wskazali na istnienie tzw. białych plam transportowych w regionie.
- W celu ich likwidacji należy rozbudować system autobusów dowozowych do stacji kolejowych, zwłaszcza w powiatach oddalonych od Warszawy.
- Należy rozszerzyć systemy „Parkuj i Jedź” oraz rozbudować infrastrukturę przesiadkową.
- Budowa Centrum Eksploatacji Kolei Dużych Prędkości (CEKDP)
- Kongres wyraził poparcie dla inicjatywy utworzenia CEKDP w Radomiu, jako strategicznego zaplecza badawczo-rozwojowego dla inwestycji kolejowych w Polsce.
- Centrum ma służyć jako instytucja naukowo-techniczna, wspierająca rozwój technologii KDP, szkolenie kadr oraz certyfikację rozwiązań technicznych.
- Planowanie strategiczne i legislacja
- Niezbędne jest uchwalenie ustawy metropolitalnej dla Warszawy i aglomeracji.
- Planowanie inwestycji transportowych powinno być skoordynowane pomiędzy rządem, samorządem i instytucjami zarządzającymi transportem.
- Wskazano na potrzebę uproszczenia procedur i eliminacji barier legislacyjnych opóźniających inwestycje.
- Rola przemysłu i kompetencji krajowych
- Podkreślono znaczenie zaangażowania polskich firm technologicznych i przemysłu kolejowego w realizację projektów infrastrukturalnych.
- Zwrócono uwagę na potrzebę utrzymania i rozwoju krajowych kompetencji w zakresie technologii krytycznych dla kolei i transportu.
- Rozwój transportu szynowego jako osi mobilności
- Zaleca się kontynuację modernizacji i elektryfikacji linii kolejowych, szczególnie na obszarach pozbawionych dostępu do transportu publicznego.
- Priorytetem powinno być zwiększenie przepustowości infrastruktury kolejowej w Warszawie i aglomeracji.
- Postuluje się zwiększenie roli SKM, WKD i KM jako podstawowego środka transportu w aglomeracji.
- Zarządzanie danymi i analiza potrzeb pasażerów
- Uczestnicy zwrócili uwagę na brak kompleksowych, wiarygodnych danych dot. potrzeb komunikacyjnych w województwie.
- Zalecono stworzenie centralnej bazy danych transportowych, która pozwoli na planowanie inwestycji opartych na rzeczywistej analizie.
- Człowiek w centrum planowania mobilności
- Kongres podkreślił konieczność patrzenia na mobilność z perspektywy mieszkańca: jego komfortu, bezpieczeństwa i możliwości wyboru.
- Potrzebne jest wspólne wykształcenie kadr oraz promocja zawodów związanych z transportem i infrastrukturą wśród młodych pokoleń.
- Konieczność systemowego planowania mobilności metropolitalnej
- Wskazano na pilną potrzebę przyjęcia ustawy metropolitalnej dla Warszawy oraz opracowania wspólnego planu zrównoważonej mobilności miejskiej (SUMP) dla obszaru metropolitalnego.
- Zwrócono uwagę na konieczność koordynacji rozkładów jazdy, integracji taryfowej oraz rozbudowy infrastruktury przystankowej i przesiadkowej.
- Potrzeba utworzenia centralnej instytucji eksperckiej ds. KDP
- Uczestnicy Kongresu poparli utworzenie w Radomiu Centrum Eksploatacji Kolei Dużych Prędkości (CEKDP) jako wyspecjalizowanej jednostki badawczo-wdrożeniowej.
- Centrum powinno zapewniać krajowe kompetencje technologiczne, badania, testy oraz szkolenie kadr dla potrzeb kolei dużych prędkości i transportu szynowego.
- Strategiczne znaczenie danych i kompetencji krajowych
- Zidentyfikowano brak zintegrowanych danych o rzeczywistych przepływach pasażerskich w regionie.
- Zarekomendowano budowę spójnych systemów danych transportowych oraz promowanie krajowych firm i instytutów badawczych jako gwaranta bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej.
- Transformacja energetyczna transportu publicznego
- Wskazano na konieczność inwestowania w tabor zeroemisyjny, w tym pojazdy elektryczne i infrastrukturę do ich ładowania.
- Podkreślono znaczenie lokalnej produkcji energii przez operatorów transportu w celu zwiększenia niezależności energetycznej i obniżenia kosztów eksploatacji.
- Zmiany demograficzne a projektowanie mobilności
- Zauważono konieczność dostosowania systemu transportowego do zmian demograficznych, w tym starzenia się społeczeństwa oraz migracji z dużych miast do gmin podmiejskich.
- Zarekomendowano rozwój usług transportowych przyjaznych osobom starszym, młodzieży i osobom wykluczonym cyfrowo.
- Promowanie zawodów technicznych i edukacja kadr
- Zwrócono uwagę na potrzebę odbudowy prestiżu zawodów inżynierskich i technicznych w obszarze infrastruktury i transportu.
- Postulowano rozwój programów kształcenia, staży i partnerstw z uczelniami technicznymi oraz instytutami badawczymi.
- Potrzeba weryfikacji realnych potrzeb transportowych mieszkańców
- Uczestnicy Kongresu podkreślili brak dokładnych, rzetelnych danych dotyczących rzeczywistych zachowań transportowych mieszkańców w mniejszych miejscowościach i na terenach rozproszonych.
- Zalecono prowadzenie pogłębionych badań terenowych i analiz popytu jako podstawy do planowania usług transportowych.
Uczestnicy Kongresu zgodnie wskazali, że Mazowsze stoi przed unikalną szansą stworzenia modelowego systemu mobilności, który może stać się wzorem dla całej Polski. Warunkiem koniecznym jest współdziałanie, odwaga planowania, inwestowanie w ludzi i technologie oraz myślenie strategiczne wykraczające poza horyzont jednej kadencji.